Растлумачэнні па пытаннях ноу-хау

Растлумачэнні па прымяненні заканадаўства, якое рэгулюе пытанні прававой аховы, выкарыстання і перадачы сакрэтаў вытворчасці (ноу-хау), пасля ўступлення 19 лістапада 2024 г. у сілу новых палажэнняў Грамадзянскага кодэкса Рэспублікі Беларусь.

13 лістапада 2023 г. прыняты Закон Рэспублікі Беларусь «Аб змене кодэксаў», у адпаведнасці з якім уносяцца змены ў Грамадзянскі кодэкс Рэспублікі Беларусь (далей – ГК), у тым ліку ў раздзел V «Інтэлектуальная ўласнасць».

Такія змены таксама закранулі палажэнні аб прававой ахове сакрэтаў вытворчасці (ноу-хау), якія набудуць моц з 19 лістапада 2024 г.

У адпаведнасці з дзеючай у цяперашні час рэдакцыяй артыкула 1010 ГК звесткі, якія складаюць сакрэт вытворчасці (ноу-хау), ахоўваюцца ў рэжыме камерцыйнай тайны ў выпадку, калі яны адпавядаюць патрабаванням, вызначаным пунктам 2 артыкула 140 ГК.

Згодна з новай рэдакцыяй артыкула 1010 ГК асоба, якая правамерна валодае звесткамі, якія складаюць сакрэт вытворчасці (ноу-хау), мае права выкарыстоўваць складаючыя яго звесткі, а таксама забараняць іншым асобам неправамерны доступ да гэтых звестак пры ўмове ўстанаўлення ў дачыненні да гэтых звестак рэжыму камерцыйнай тайны.

Такім чынам, з 19 лістапада 2024 г. ахова сакрэтаў вытворчасці (ноу-хау) будзе ажыццяўляцца толькі пры ўмове ўстанаўлення ў дачыненні да звестак, якія складаюць сакрэт вытворчасці (ноу-хау), рэжыму камерцыйнай тайны.

Пытанні, якія датычацца ўстанаўлення рэжыму камерцыйнай тайны, рэгулююцца Законам Рэспублікі Беларусь ад 5 студзеня 2013 г. № 16-З «Аб камерцыйнай тайне» (далей – Закон аб камерцыйнай тайне).

У адпаведнасці з артыкулам 5 Закона аб камерцыйнай тайне рэжым камерцыйнай тайны можа ўстанаўлівацца адносна звестак, якія адначасова адпавядаюць наступным патрабаванням:

не з'яўляюцца агульнавядомымі або лёгкадаступнымі трэцім асобам у тых колах, якія звычайна маюць справу з падобнага роду звесткамі;

маюць камерцыйную каштоўнасць для іх уладальніка ў сілу невядомасці трэцім асобам;

не з'яўляюцца аб'ектамі выключных правоў на вынікі інтэлектуальнай дзейнасці;

не аднесены ва ўстаноўленым парадку да дзяржаўных сакрэтаў.

Згодна з часткамі першай і другой артыкула 8 Закона аб камерцыйнай тайне для ўстанаўлення адносна звестак, якія складаюць сакрэт вытворчасці (ноу-хау), рэжыму камерцыйнай тайны неабходна вызначыць склад звестак, якія падлягаюць ахове ў рэжыме камерцыйнай тайны, і прыняць у сукупнасці наступныя меры:

абмежаваць доступ да камерцыйнай таямніцы шляхам устанаўлення парадку абыходжання з носьбітамі камерцыйнай тайны, а таксама забяспечыць кантроль за выкананнем такога парадку;

забяспечыць улік асоб, якія атрымалі доступ да камерцыйнай тайны;

урэгуляваць адносіны, звязаныя з доступам работнікаў да камерцыйнай тайны, на падставе працоўнага дагавора (кантракта), а таксама на падставе абавязацельства аб невыдаванні камерцыйнай тайны, якое дадаткова заключаецца па патрабаванні наймальніка з работнікам, які атрымлівае доступ да камерцыйнай тайны;

урэгуляваць адносіны, звязаныя з доступам контрагентаў да камерцыйнай тайны, на падставе грамадзянска-прававога дагавора;

вызначыць работнікаў, адказных за прыняцце мер па забеспячэнні канфідэнцыйнасці звестак, якія складаюць камерцыйную тайну.

Акрамя таго, уладальнік камерцыйнай тайны можа на носьбітах камерцыйнай тайны прымяняць грыф «Камерцыйная тайна» з указаннем уладальніка камерцыйнай тайны (для юрыдычных асоб – поўнае найменне і месца знаходжання, для фізічных асоб – прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі такое ёсць) грамадзяніна і месца яго жыхарства) (частка пятая артыкула 8 Закона аб камерцыйнай тайне).

Асаблівасці прастаўлення грыфа «Камерцыйная таямніца» ўстаноўлены Палажэннем аб парадку прастаўлення абмежавальнага грыфа «Для службовага карыстання», грыфа «Камерцыйная тайна» і вядзення справаводства па дакументах, якія змяшчаюць службовую інфармацыю абмежаванага распаўсюджвання і інфармацыю, якая складае камерцыйную тайну, зацверджаным пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 12 жніўня 2014 г. № 783.

Так, згодна з пунктам 19 указанага Палажэння пры афармленні дакумента (дадатку да дакумента), які змяшчае інфармацыю, якая складае камерцыйную тайну, у правым верхнім куце першага ліста дакумента (дадатку да дакумента), а таксама на першым лісце суправаджальнага ліста да дакумента (пры яго складанні) прастаўляюцца грыф «Камерцыйная тайна» з указаннем уладальніка камерцыйнай тайны (для юрыдычных асоб – поўнае найменне і месца знаходжання, для фізічных асоб – прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі такое ёсць) грамадзяніна і месца яго жыхарства) і нумар экзэмпляра.

Пасля ўстанаўлення адносна звестак, якія складаюць сакрэт вытворчасці (ноу-хау), рэжыму камерцыйнай тайны асоба, якая правамерна валодае такімі звесткамі, будзе мець права іх выкарыстоўваць, забараняць іншым асобам неправамерны доступ да гэтых звестак, патрабаваць ад асобы, якая незаконна выкарыстоўвае сакрэт вытворчасці (ноу-хау), неадкладнага спынення такога выкарыстання, а таксама мае права выкарыстоўваць іншыя спосабы абароны, прадугледжаныя ГК і іншымі актамі заканадаўства (артыкулы 1010 і 1011 новай рэдакцыі ГК).

У дачыненні да распараджэння сакрэтамі вытворчасці (ноу-хау) варта адзначыць, што ў адпаведнасці з дзеючай рэдакцыяй артыкула 1012 ГК асоба, якая валодае сакрэтам вытворчасці (ноу-хау), можа перадаць усе ці частку складаючых яго звестак іншай асобе па дагавору, а паводле новай рэдакцыі артыкула 1012 ГК – прадаставіць усе або частку складаючых сакрэт вытворчасці (ноу-хау) звестак іншай асобе па дагаворы аб перадачы сакрэту вытворчасці (ноу-хау).

Уяўляецца, што такі дагавор можа прадугледжваць прадастаўленне звестак, якія складаюць сакрэт вытворчасці (ноу-хау), іншай асобе як на ўвесь тэрмін аховы такога сакрэту вытворчасці (ноу-хау), так і на вызначаны гэтым дагаворам іншы тэрмін.

Акрамя таго, артыкул 1012 ГК у новай рэдакцыі таксама дапоўнены пунктам, згодна з якім у якасці адной з істотных умоў дагавора аб перадачы сакрэту вытворчасці (ноу-хау) прадугледжана абавязацельства бакоў па забеспячэнні канфідэнцыйнасці складаючых яго звестак.

Такое абавязацельства дазволіць прадухіліць разгалашэнне звестак, якія складаюць сакрэт вытворчасці (ноу-хау).